Jednym z najważniejszych przesłań eposów Homera jest ostrzeżenie przed nadmierną pychą, czyli „hybris”. Pozwala ona dokonać herosom wielkich czynów, ale ostatecznie zawsze doprowadza do ich upadku. Takim bohaterem jest choćby Odys, którego duma i arogancja nieraz prowadzą do porażki. To właśnie przez butę i arogancję wraca sam do Itaki. Bohater jednak uczy się na błędach, rozwija się i akceptuje fakt, że jest tylko człowiekiem. Przezwycięża dumę.

O wiele mocniej wybrzmiewa cena kroczenia drogą arogancji i pychy w postaci innego herosa: Achillesa. Odyseusz spotyka dawnego druha w Krainie Umarłych. Nazywa go największym spośród Hellenów, co krótko kwituje Peleida: W Hadesie to nie ma większego znaczenia. Przyznaje przy tym, co stanowi kwintesencje przestrogi przed hybris, że jego gonitwa za nieśmiertelną sławą była błędem. Momentem kulminacyjnym dialogu bohaterów jest stwierdzenie przez Achillesa, że wolałby być zwykłym rolnikiem w świecie żywych niż herosem wśród zmarłych. Przygnębienie malujące się na twarzy władcy Itaki, przeszywa czytelnika na wylot. Świadomość kruchości ludzkiego życia widoczna będzie w jego mimice do końca opowieści. Znika również buta bijąca z oczu Odysa. Spotkanie z dawnym kompanem odmienia go na zawsze. Nauczyło go pokory i cieszenia się każdą chwilą, ponieważ życie jest ulotne, a chwała choćby wieczna jest tylko cieniem grzejącym żywych, a dla zmarłego nie ma to zupełnie znaczenia. W śmierci bowiem każdy jest równy. Pierwszy raz scena z komiksu wywołała u mnie wzruszenie i smutek. Ta rozmowa czyni z tej wersji Odysei dzieło wybitne.

Przesłanie Achillesa obecne także w eposie Homera nie przebiło się do świadomości ludzi. Pamiętamy tylko herosa, który wybrał nieśmiertelność zamiast zwyczajności. Cena, jaką zapłacił za ten wybór, nikogo nie obchodzi. Co więcej, urok historii syna Peleusa rzutuje również na naszą rzeczywistość. Ilu wodzów, polityków czy artystów uległo czarowi historii opowiedzianej w Iliadzie? Aleksander Wielki, Cezar, Napoleon… Można tak wymieniać bez końca. Pogoń za chwałą każdej z wyżej wymienionych postaci kosztowała tysiące istnień, a ostatecznie doprowadziła do zguby samych zdobywców. Nas, zwykłych zjadaczy chleba także urzeka ta opowieść. Wódz Myrmidonów w popkulturze ma pełno naśladowców. Lubimy takie historie. Zapominamy, że losy tego herosa są zakończone gorzką autorefleksją. Mógł wieść szczęśliwe i długie życie u boku Bryzeidy albo Patroklesa, jednak proza codzienności nie gwarantuje wiecznej chwały. Mania wielkości doprowadziła go pod mury Troi gdzie zginął. Nie użala się nad sobą. Znosi dumnie konsekwencje swoich decyzji. Ostrzegając Odysa, przyznaje, że to nie miało sensu i zmarnował czas dany każdemu śmiertelnikowi. Może zawsze to wiedział, ale nie potrafił inaczej? Zobaczywszy scenę ostatniej rozmowy bohaterów w Hadesie, od razu przyszła mi na myśl piosenka Sanah i Artura Rojka. Achilles również tęskni sobie, nie za konkretną osobą, lecz za samym istnieniem w świecie ulotnych chwil.